Tôi lập nghiệp : Vì những điều lớn hơn

Bài học vỡ lòng

Ấy là khi bạn bè của Thái ở Mỹ đã công thành danh toại rất nhiều,
còn Thái loay hoay giữa Hà Nội, ôm giấc mơ về làm việc tại Việt Nam mà
chưa biết mọi thứ sẽ ra sao. Chàng Việt kiều 24 tuổi mỗi ngày tiêu xài
50.000 đồng, bạn bè mời đi ăn không dám đi. Vợ chồng có hai chiếc
Bonus, mỗi lần muốn ra đường phải nghiêng xe lắc mấy cái xem còn xăng
hay không. Từ Mỹ về với học bổng một năm tại Đại học Bách khoa Hà Nội,
rồi làm tình nguyện viên hỗ trợ các tổng giám đốc (CEO) của tạp chí
Time trong chương trình “Time News Tour” năm 1995. Năm đó, Time đưa 100
CEO đến Hà Nội để họ có thể viết về Việt Nam sau thời gian thăm thú và
cảm nhận mọi góc cạnh của nền kinh tế Việt. Time cần người hỗ trợ các
CEO, mức lương 6 USD/ngày. Vậy là Thái đi phục vụ các CEO, anh phục vụ
từ cái quạt máy đến cái vali, vài tài liệu nghiên cứu về một địa danh,
một vấn đề… Rồi sự nhanh nhạy của anh làm nhiều CEO để ý, họ gợi ý một
công việc kinh doanh ở Việt Nam. “Sinh viên triết thường ngồi cà phê và
đàm luận”, ý tưởng đầu tiên cho quán cà phê A. là vậy. Quán do một công
ty ở Hà Nội đứng tên. Thái có sáu tháng để làm nảy nở số tiền từ 700
USD thành 30.000 USD. Một ngày, một nhân viên rửa ly trong quán gọi
Thái ra báo nhỏ: “Họ sắp hất anh, coi chừng nhé!”. Lần đầu tiên trong
đời, Thái biết thêm một từ mới: “hất”! Đúng vài ngày sau đó, một người
trong công ty mời Thái vào văn phòng nói gọn: “Bọn anh sẽ lấy lại A.,
từ bây giờ em chỉ làm tư vấn thôi nhé!”. Đó là cuối năm 1997, Thái bị
“hất” khỏi quán cà phê A. nổi tiếng ở Bờ Hồ. Im lặng và rút lui.

1.500 giấc mơ

Rồi Thái gặp một luật sư, luật sư bảo luật mới cho phép Việt kiều
kinh doanh tại Việt Nam, nhưng thủ tục xin phép ngày đó còn rất lòng
vòng. Thái quyết định cho lần khởi nghiệp thứ hai: làm đại diện cho các
công ty nước ngoài. Một ngày, Thái mệt mỏi về nói với vợ: “Người nước
ngoài chưa hiểu Việt Nam lắm!”. Vợ nói: “Tại sao mình không tự làm?”.
“Làm gì bây giờ?”. “Thì làm… cà phê!”. Đầu năm 2000, trong khi mọi
người lo chuẩn bị tết nhất, Thái ngồi lì ra viết một kế hoạch kinh
doanh cà phê. Nó không phải là thứ cà phê hiện có, mà là một “thương
hiệu mang tính toàn cầu” của cà phê Việt Nam trong 20-30 năm nữa. Nhiều
bạn bè cười ồ khi nghe Thái bàn đến một “thương hiệu” của cà phê. Thời
ấy, đã có những thương hiệu cà phê trên thị trường làm chuyện nhượng
quyền, nhưng Thái nhận ra họ chỉ mới bán bảng hiệu và cà phê mà chưa
bán được một giá trị của mô hình. Tháng 10/2002, sau sáu tháng chắt lọc
ý tưởng, quán cà phê Highlands đầu tiên khai trương tại tòa nhà
Metropolitan (Tp.HCM). Với Thái, đó là bước khởi đầu để anh có thể nói
với bạn bè mình rằng: sẽ có một thương hiệu cà phê mang giá trị Việt,
tâm hồn Việt gia nhập với cà phê trong khu vực. Rằng Highlands được
sinh ra ở Việt Nam nhưng phải được “dán nhãn” quốc tế hóa, phải là
“công dân toàn cầu”, từ phong cách phục vụ đến hương vị và cách thức
pha chế. Thái đi tuyển từng nhân viên, cẩn trọng và tỉ mỉ, bởi anh đang
muốn mình xây dựng một giá trị chứ không phải một công việc để chỉ kiếm
lợi nhuận thông thường. Nhiều nhân viên hỏi ngược Thái: “Sao không làm
giống cà phê T, A, nào đó?”. “Tôi nói với họ rằng: giấc mơ của mình là
giấc mơ đứng cùng cộng đồng thế giới. Bây giờ mình tuyển người Việt
nhưng sau này mình sẽ lấy thêm người từ các công ty toàn cầu về làm cho
mình!”. Còn bây giờ, sau sáu năm, giấc mơ ấy còn không? Thái (bây giờ
là Chủ tịch Hội đồng Quản trị của Công ty Cổ phần Việt Thái quốc tế)
nói rằng cách nay sáu năm, anh chỉ có một mình với một mơ ước, bây giờ
anh đã có thể cộng thêm vào hơn 1.500 giấc mơ của ngần ấy con người
cùng với thương hiệu Highlands. Công ty Việt Thái của anh hiện có 1.557
nhân viên, trong đó có 18 người nước ngoài, quán xuyến hệ thống nhiều
điểm cà phê Highlands ở nhiều thành phố. Thái bày tỏ: “Tôi muốn khi
Highlands phát triển, từ người vun luống cà phê, người tách lựa từng
hạt cà phê cho đến người bưng ly cà phê phục vụ…, vì thương hiệu này
đều được hưởng những đồng tiền chính đáng của sự phát triển”. Với một
Việt kiều quyết định lập nghiệp tại Việt Nam từ năm 1995 như Thái, mọi
việc phải làm lại từ đầu, phải mở lòng và nhất là phải yêu mảnh đất
này. Trong gia đình của Thái bây giờ, những đứa con anh nói tiếng Việt
còn giỏi hơn anh. “Đó là lời nhắc nhở dành cho tôi”, Thái nói. Anh tâm
sự: “Triết lý của tôi: hãy mở cửa tâm hồn, đừng vì tiền, hãy vì những
điều lớn hơn để Việt Nam bắt kịp thế giới… Đâu còn có gì ngăn cản được
chúng tôi biến giấc mơ thành hiện thực”.

* David Thái:

“Xây dựng một công ty và một thương hiệu là công việc cực kỳ khó
khăn, phải đam mê đến tận cùng. Tôi mất 13 năm để làm việc đó, giờ
ngoảnh lại thấy mình gần như không có “tuổi thanh niên” theo nghĩa rong
chơi một chút. Thành lập một công ty tức là thành lập một tập thể, để
mời gọi hơn 1.500 người đi theo cùng một hướng, đó là thách thức lớn,
phải có một tầm nhìn và một mục đích rõ ràng. Lý do mà Highlands chọn
toàn những vị trí tại các cao ốc sang trọng nhất Việt Nam để “bày
hàng”, bởi tôi muốn biểu tượng Highlands phải song hành cùng những bước
phát triển mới nhất của đất nước. Tôi muốn đóng góp vào “di sản cà phê”
của Việt Nam. Một mai, Highlands có thể đi ra thế giới nhưng đồng thời
cũng phải vào chợ Bến Thành, Chợ Lớn… cho người bình dân hưởng thụ –
nghĩa là những giá trị thế giới phải đến được với mọi người Việt.”

tapchiketoan.com